Mobbing Davası Nasıl Açılır?
Öncelikle mevzuatta “mobbing davası” yoktur. Bu konuda açılabilecek dava talep ve duruma göre değişiklik göstererek, iş mahkemelerinin konu alanındaki davalardır.
Mobbing konusu itibariyle ispatı hususunda incelikleri olan, birçok şartı gerektiren bir husustur. Bu sebeple iyi bir iş hukuku avukatından destek alınmasını tavsiye ederiz.
Mobbing Sebebi İle Manevi Tazminat ve İş Akdinin Feshi Dilekçe Örneği
NÖBETÇİ İŞ MAHKEMESİ’NE GAZİANTEP
DAVACI : Adı ve Soyadı-(T.C. Kimlik No)-Adres
VEKİLİ : Avukat Adı ve Soyadı-Adres-Tel.
DAVALI : Adı ve Soyadı-Adres
KONU : Fazlaya ilişkin dava ve talep hakkımız saklı kalmak kaydıyla şimdilik … TL fazla çalışma ücreti ve … TL hafta tatili ücretinin mevduat faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile psikolojik tacize bağlı iş sözleşmesinin feshi nedeniyle … TL manevi tazminat talebinden ibarettir.
DAVA DEĞERİ : … TL (Harca esas değer)
AÇIKLAMALAR :
1- Müvekkil davacı (Adı ve Soyadı) … yılında ODTÜ Elektrik ve Elektronik Mühendisliği bölümünden mezun olmuş, devamında da Ankara, Dubai, İstanbul ve Almanya’nın bazı şehirlerinde 18 yıl çalışmış ve bu süreçte Almanya’daki Duisburg – Essen Üniversitesinde Bilişim ve Telekomünikasyon Mühendisliği alanında, Başkent Üniversitesinde de İşletme Yönetimi Alanında yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır.
2- Özgeçmişinin bu kadar başarılarla dolu olan ve ileri derecede İngilizce, Almanca ve Arapça ile orta düzeyde Fransızca bilen müvekkil, davalı şirketin işverenliğinde …/…/… – …/…/… tarihleri arasında proje müdürü olarak çalışmıştır (İş Sözleşmesi, Ek- 1). Bu çalışması sırasında davalı kurumun dünya genelinde ihaleler almasına ve kazanç elde etmesinde başarılı çalışmalarıyla katkıda bulunmuştur.
3- Müvekkilin işten ayrıldığı …/…/… tarihindeki maaşı net … TL’dir (Maaş Bordrosu, Ek-2). Müvekkil, davalı şirket işverenliğinde çalışması sırasında geliştirdiği tasarruf sağlayıcı bir yöntem/proje sayesinde davalı şirketin merkezinin 100’den fazla ülkede yeni ihale almasına ve faaliyet göstermesine fikir ve emeğiyle katılmıştır. Bu başarısı sonucu davalı şirket tarafından müvekkil Dünyanın En İyi Proje Yöneticisi ödülüne layık görülerek kendisine altın madalya verilmiştir. Ancak şirketin yönetimindeki yetkililerin değişimi sonucu tasfiye amaçlı baskılara maruz kalmış ve nihayetinde de iş sözleşmesi feshedilmiştir.
4-Davalı tarafça iş sözleşmesinin feshi üzerine müvekkile … TL Haziran ayı maaşı, … TL kullanılmamış yıllık izinli ücretleri ve … TL kıdem tazminatı ödemesi yapılmıştır. Ancak bunun dışında fazla çalışma ücretleri ve hafta tatil günlerindeki çalışmalarının karşılıkları ödenmemiştir.
5- Müvekkil …/…/… – …/…/… tarihleri arasındaki dönemde 09.00- 00.00 saatleri arasında çalışmıştır. Günlük öğle dinlenme ve yemek arası 1.5 saattir. Bu zaman diliminde aynı şekilde cumartesi günleri tam gün, Pazar günleri ise yarım gün çalışmıştır. Cumartesi 09.00- 18.00 saatleri arasında, Pazar günleri ise 10.00- 14.00 saatleri arasında çalışmıştır. Yani bu süreçte müvekkil haftada ortalama 80- 85 saat çalışma yapmıştır.
6- …/…/… – …/…/… tarihleri arasındaki dönemde ise müvekkil tarafından 09.30- 22.30 saatleri arasında çalışma yapılmıştır. Günlük öğle yemek ve dinlenme arası 1.5 saattir. Bu zaman diliminde aynı zamanda cumartesi günleri yarım gün çalışmıştır. Cumartesi günleri 10.00- 14.00 saatleri arasında çalışmıştır. Yani bu süreçte müvekkil haftada ortalama 65- 70 saat çalışma yapmıştır.
7- Bilindiği gibi İş Kanunu’nun 41. maddesine göre fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalardır. Dolayısıyla “Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir” hükmü gereğince iş akdinin …/…/… – …/…/… tarihleri arasındaki süresince haftalık en az 40 saat, …/…/… – …/…/… tarihleri arasında ise haftalık en az 25 saat olan fazla çalışma süresinin toplamının saat ücretinin % 50 yükseltilmesi suretiyle hesaplanarak davalıdan tahsilini talep ediyoruz. Ayrıca belirlenen tarihler arasında müvekkil davacı
hafta tatil günlerinde de çalışmış olması nedeniyle bu çalışmadan doğan alacağın davalıdan tahsilini talep ediyoruz.
8- Davalı şirket tarafından uygulanan psikolojik taciz (mobbing) sonucu iş sözleşmesi feshedildiğinden bu çerçevede doğan zararın giderilmesi gerekir. Davalı şirketi kendi şirketiymiş gibi sadakatle ve iş sözleşmesi kurallarına tam riayet ederek çalışan müvekkil, başarı ve katkılarına karşılık şirket içerisinde kariyer gelişimi ve mesleki ilerleme beklerken Türkiye’deki Çin’li yöneticilerin yetkilerini yerli yöneticilere devretmesinden sonra sistematik bir şekilde psikolojik şiddet, yıldırma ve bezdirme taktiklerinin her türlüsüne maruz bırakılmıştır. Kısa sürede şirkete ekiplerini yerleştirip şahsi menfaate dayalı özel bir grup oluşturan birtakım yeni yöneticiler, görevlerini kötüye kullanarak yetkilerini ve şirketin kaynaklarını kendi gruplarından olmayanları ezmek ve dışlamak amacıyla kullanmış ve bu uygulamayı müvekkili işten ayrılana kadar planlı ve sistematik bir şekilde sürdürmüşlerdir. Müvekkil borçlarının olması ve yeni evlenmiş olması nedeniyle bir süre bu duruma katlanmak zorunda kalmıştır. Psikolojik baskı ve bezdirme örneklerinden bazıları aşağıdaki şekillerde yapılmıştır:
a- 2009, 2010 ve 2011 yıllarında almış olduğu A (excellent yani mükemmel) performans notları yeni yöneticiler tarafından sistemlerden silinerek B ile değiştirilmiş ve bu yolla geçmiş yıllardaki üstün başarı kaydı yok edilmiştir.
b- Normalde belli sayıda kişiyle tamamlanması gereken proje için kendisine bu sayının yarısı kadar çalışan tahsis edilen müvekkil çok zor şartlarda çalışmış, devamında da yönetimden işçi talep edince elindeki proje alınarak bir daha kendi alanında proje verilmeyerek niteliklerine uygun olmayan uzmanlık alanının çok altında ve iş tanımında bulunmayan bezdirici işler kendisine yüklenmiştir. Bundan sonra seri numarası ayıklama, seri numaralarının web tabanlı sisteme girişi, kargoyla gönderilen elektronik kartların takibi gibi niteliklerinin çok altında bezdirici işler verip sonra da bu veri ayıklama işi şirkete çok pahalıya mal oluyor şeklinde alay edilmiştir. Devamında da Çinli yetkililere “bu eleman veri ayıklama işi için çok pahalı” deyip müvekkili işten çıkarttırmak konusunda ikna etmeye çalışmışlardır. Görüldüğü gibi müvekkilin yaptığı işin küçümsenip alay konusu edilmesi, başarısını kanıtlamış bir Proje Müdürü olmasına rağmen uzun süre veri giriş elemanı gibi kullanılması ve yaptığı işin küçümsenip kendisiyle alay edilmesi, iş ortamında saldırgan davranış, azarlama, küçük düşürme ve her konuştuğunda Çinli yetkililerin önünde sözünün kesilmesi yoluyla özgüveninin zayıflatılması, kişiliğine ve saygınlığına grupça saldırılması, işyerinde kendisini tecrit edip psikolojisini bozmak amacıyla grup tarafından dışlanması, kendisiyle konuşmaya ve iyi ilişkilerine devam eden arkadaşlarının bir kısmının işten atılması, diğerlerinin ise korkutulmaları ve böyle devam ederlerse işten atılabileceklerinin ima edilmesi, kendisine topluluk içerisinde ve müşterinin önünde saygısızca bağırılması, iş ortamında küfürlü konuşulması, kendisine telefon edilip agresif konuşulması suretiyle sıkıntı verilmesi ve aile huzurunun olumsuz etkilenmesi, özverili çalışma ve başarılarının inkar edilmesiyle beraber işyerinde kariyer gelişiminin ve mesleki ilerlemesinin engellenmesi şekillerinde kesintisiz şekilde kendisine psikolojik baskı ve bezdirme yapılmıştır. Örneğin, yeni yetkililerden birisinin müvekkil ve diğer çalışma arkadaşlarının çay aldığı sırada “Aman ben … beyin yanından çekileyim, onun yanında duran herkes işten atılıyor” diyerek müvekkilin çalışma arkadaşlarının yanında küçük düşürülmesine neden olunmuştur
c- Yapılan haksızlık, sistematik psikolojik şiddet ve yıldırma hareketleri sonucu müvekkilin psikolojisi bozulmuş, kişisel ve aile huzuru olumsuz etkilenmiş ve psikolojik tedavi görmek zorunda bırakılmıştır (Sağlık Raporu, Ek- 3).
d- Bütün bu saldırılar ve kanuna aykırı uygulamalar şirketçe bilinmesine ve müvekkil tarafından bildirilmesine rağmen önlem alınmamış ve kendisine sağlıklı çalışma ortamı sağlanmamıştır.
e- Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 01.04.2011 tarih ve Esas: 2009/8046, Karar: 2011/9717 sayılı kararında “Çağdaş iş hukuku bir taraftan uluslararası sözleşmeler, diğer taraftan Avrupa normları işçinin huzur içerisinde işini görmesi, emeğinin karşılığını alması, çalışma ilişkisinin, karşılıklı güvene dayanan tam bir uyum içerisinde olmasını amaçlamıştır.
9- İşyerinde psikolojik taciz (mobbing) çağdaş hukukun son zamanlarda mahkeme kararlarında ve öğretide dile getirdiği bir hukuki kurumdur. Örneğin Alman Federal İş Mahkemesi bir kararında işçilerin birbirine sistematik olarak düşmanlık beslemesi, kasten güçlük çıkarması, eziyet etmesi veya bu eylemlerin işçinin başta işveren olmak üzere amirleri tarafından gerçekleştirilmesi olarak tanımlanmıştır (BAG, 15.01.1997, NZA. 1997). Görüleceği üzere işçi bir taraftan diğer işçiye, diğer taraftan işverene karşı korunmaktadır. İşçinin anlattığı mobbing teşkil eden olayların tutarlık teşkil etmesi, kuvvetli bir emarenin bulunması gerekmektedir. Kişilik hakları ve sağlığın ağır saldırıya uğraması mobbingin varlığını tartışmasız kabulünü doğurur.
10- Öte yandan ispat kurallarının zorlanan sınırları usul hukukunda yeni arayışlara yol açmıştır. Emare işte bu anlayışın bir sonucudur. Olayların tipik akışı, tecrübe kuralları göz önüne alındığında verilecek sonuçla ispat gerçekleşir. Başka bir anlatımla bu ilk görünüş ispatıdır (Üstündağ, Saim: Medeni Yargılama Hukuku B.6, İstanbul 1997; sh. 622)” denilmiştir. Dava konusu olayda da davalı kurum yetkileri tarafından müvekkilin işten ayrılması amacıyla elindeki projelerin alınarak lise mezunu birisinin dahi yapabileceği veri girişi işine verilmesi, arkadaşları çevresinde küçük düşürülmesine neden olunması mobbingin en somut örnekleridir. Müvekkil yeni evlenmiş olması ve borçlarının bulunması nedeniyle bir süre yapılan bu kötü muamelelere maruz kalmıştır. Ayrıca müvekkilin kariyeri engellenmeseydi kurumda Direktör ya da Genel Müdür dahi olup daha yüksek maaş alabilecekti. Bu nedenle doğan zararın tazmini gerekir.
DELİLLER :
1- İş Sözleşmesi,
2- Maaş Bordrosu,
3- Sağlık Raporu,
4- Bilirkişi İncelemesi,
5- Ödüle ilişkin Belgeler,
6- İhtarname,
7- Müvekkil özlük dosyası ve sair yasal deliller.
TANIKLAR :
1- Adı ve Soyadı-(T.C. Kimlik No)-Adres, Tel:
2- Adı ve Soyadı-(T.C. Kimlik No)-Adres, Tel:
HUKUKİ SEBEPLER: İş Kanunu ve ilgili mevzuat.
SONUÇ VE TALEP : Yukarıda kısaca açıklanan ve re’sen dikkate alınacak nedenlerle davanın kabulüne, fazlaya ilişkin dava ve talep hakkımız saklı kalmak kaydıyla,
1- …/…/… – …/…/… tarihleri arasındaki süreçte haftalık en az 45 saat, …/…/… – …/…/… tarihleri arasında ise haftalık en az 25 saat olan fazla çalışma süresine ilişkin … TL fazla çalışma ücreti alacağının mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanmak suretiyle davalıdan tahsiline,
2- …/…/… – …/…/… tarihleri arasındaki hafta tatili ücret alacağının mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanmak suretiyle davalıdan tahsiline,
3- Müvekkile yapılan yıldırma ve baskılar nedeniyle iş sözleşmesi feshedildiğinden buna bağlı … TL manevi tazminatın fesih tarihinden itibaren mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanmak suretiyle davalıdan tahsiline,
4- Yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yüklenmesine karar verilmesini davacı vekili olarak saygılarımla arz ve talep ederim. …/…/…
Davacı Vekili
Dosya indir; mobbing nedeniyle manevi tazminat.docx